در دنیای امروزی، روابط عمومی و روزنامه‌نگاری به عنوان دو حوزه اساسی و تأثیرگذار در فرایند انتقال و تبادل اطلاعات و دیدگاه‌ها و علوم ارتباطات مورد توجه قرار گرفته‌اند. ارتباطات بین این دو حوزه اغلب با مفاهیمی همچون همکاری، رقابت و همگرایی همراه است. این تحقیق به بررسی تأثیر نقش‌های همگرایانه روابط عمومی و روزنامه‌نگاری بر درک متقابل هر یک از این حوزه‌ها از دیدگاه یکدیگر می‌پردازد.
آنچه می خوانید، بخشی از مقاله مروری با عنوان “نقش های همگرایانه روابط عمومی و روزنامه نگاری و تاثیر آن بر درک متقابل هر کدام از حوزه ها بر یکدیگر” نوشته کیمیا محقق، دانشجوی کارشناسی ارشد روابط عمومی دانشگاه علامه طباطبایی است.
نقش های همگرایانه روابط عمومی و روزنامه نگاری و تاثیر آن بر درک متقابل هر کدام
در دنیای امروزی، روابط عمومی و روزنامه‌نگاری به عنوان دو حوزه اساسی و تأثیرگذار در فرایند انتقال و تبادل اطلاعات و دیدگاه‌ها و علوم ارتباطات مورد توجه قرار گرفته‌اند. ارتباطات بین این دو حوزه اغلب با مفاهیمی همچون همکاری، رقابت و همگرایی همراه است. این تحقیق به بررسی تأثیر نقش‌های همگرایانه روابط عمومی و روزنامه‌نگاری بر درک متقابل هر یک از این حوزه‌ها از دیدگاه یکدیگر می‌پردازد.
روابط رسانه‌ای به طور تاریخی فعالیت اصلی است که روابط عمومی را از سایر حرفه های ارتباطی متمایز می کند و به طور گسترده در بسیاری از سازمان ها اجرا می شود. با وجود افزایش استفاده از رسانه های دیجیتال برای برقراری ارتباط مستقیم با مخاطبان، هنوز هم روزنامه نگاران، ذی نفعان کلیدی برای سازمان ها هستند. ارتباطات سازمان ها در حال رسانه ای شدن است و تعداد بیشتری از روزنامه نگاران به حرفه روابط عمومی روی می آورند. حال سوال اینجاست که با پیوستن روزافزون روزنامه نگاران به حوزه روابط عمومی و پذیرش شیوه های کاری روزنامه نگاری توسط متخصصان روابط عمومی، آیا دیدگاه این ارتباط گرها نسبت به خود و حرفه طرف مقابل تغییر می کند؟
در عصر ظهور رسانه های جدید و شبکه های اجتماعی و ظهور نقش‌های ارتباطی جدید مانند شهروندخبرنگاران و اینفلوئنسرها و بلاگرها، نقش‌ها و روابط قدیمی روزنامه نگاری و روابط عمومی، به چالش کشیده شده‌اند. بنابراین نیازاست بدون پرداختن به بحث تکراری و شناخته‌شده‌ی تقابل بین روزنامه‌نگاری و روابط عمومی، به ویژگی‌های خاصی از همگرایی در روابط عمومی و روزنامه‌نگاری بپردازیم.
برای مثال در یک پژوهش در آلمان، مطالعه ای صورت گرفت تا میزان تاثیرپذیری روزنامه نگاران از روابط عمومی مشخص شود: روزنامه نگاران بر این باورند که بین 25 تا 80 درصد از پوشش خبری آنها تحت تأثیر روابط عمومی قرار دارد. با این حال، تحقیقات کمی در مورد اینکه چه عواملی تعیین می کند که یک روزنامه نگار خاص در کدام نقطه از این طیف گسترده قرار گیرد، وجود دارد. مطالعاتی به بررسی میزان و منبع نفوذ ادراک شده روابط عمومی بر پوشش خبری با استفاده از یک نظرسنجی کمی از روزنامه نگاران آلمانی پرداخته است و نتیجه آن پژوهش اعلام می کند که به طور متوسط، بیش از یک سوم کار روزنامه نگاران تحت تأثیر روابط عمومی قرار می گیرد.
طبق این پژوهش عوامل کاهش دهنده نفوذ روابط عمومی عبارتند از:
- تصور روزنامه نگاران از خود به عنوان بسیج کننده مردم
- عرف تحریریه مبنی بر عدم وابستگی بیش از حد به روابط عمومی
و عوامل افزایش دهنده نفوذ روابط عمومی عبارتند از:
- داشتن شغل دوم در حوزه روابط عمومی
- داشتن روابط شخصی نزدیک با متخصصان روابط عمومی
- در نظر گرفتن منافع ناشران یا تبلیغ کنندگان
تحقیقی دیگر بر اساس چهار معیار ارتباطی، به بررسی برداشت‌های موجود درباره‌ی رابطه‌ی بین متخصصان روابط عمومی و روزنامه‌نگاران پرداخته است. این چهار معیار شامل: رضایت از همکاری‌های متقابل، وابستگی متقابل، اعتماد و رفتارهای اخلاقی است. در راستای این پژوهش، نظرسنجی‌ای از 48 متخصص روابط عمومی و 63 روزنامه‌نگار به عمل آمد تا دیدگاه‌شان نسبت به حرفه‌ی یکدیگر سنجیده شود. متخصصان روابط عمومی شرکت‌کننده در این نظرسنجی از سازمان‌های مختلف دولتی و شرکت‌های خصوصی بودند، در حالی که روزنامه‌نگاران از سازمان‌های رسانه‌ای چاپی و الکترونیکی و همچنین انتشارات انتخاب شده بودند.
نتایج کلی این نظرسنجی نشان داد که در برخی معیارها، تفاوت‌هایی در برداشت‌های دو گروه دیده می‌شود و در برخی دیگر، اشتراک نظر وجود دارد. با این حال، به طور کلی، متخصصان روابط عمومی نسبت به روزنامه‌نگاران، احساس مثبت‌تری به جنبه‌های مختلف رابطه‌ی کاری‌شان ابراز داشتند. داده‌ها حاکی از آن است که متخصصان روابط عمومی نسبت به روزنامه‌نگاران، اعتقاد بیشتری دارند که اطلاعاتی که در اختیار این قشر قرار می‌دهند، موجب بهبود عملکرد ایشان می‌شود. همچنین، به نظر می‌رسد متخصصان روابط عمومی بر وجود رابطه‌ای همزیستی بین دو گروه تأکید بیشتری دارند، در حالی که روزنامه‌نگاران کمتر به این موضوع بها می‌دهند.
روابط میان روزنامه نگاران و مدیران روابط عمومی
تمایل روزنامه نگاران به اشتغال در حوزه روابط عمومی یکی دیگر از موارد پر تکرار در این پژوهش ها است. برای مثال خلاصه یک پژوهش در هلند می گوید: برای مدت طولانی، روزنامه نگاران پارلمانی هلندی تمایل خود را به “عبور به طرف دیگر” و تبدیل شدن به متخصصان روابط عمومی سیاسی یا سخنگو نشان داده اند. اصطلاح هلندی که روزنامه نگاران برای همکارانی که این تغییر را انجام می دهند، “overloper” (خیانتکار) است. این اصطلاح بار منفی واضحی دارد که نشان دهنده نگرش روزنامه نگاران به حوزه روابط عمومی است.
رابطه بین روزنامه نگاری و روابط عمومی توجه زیادی را از سوی محققان به خود جلب کرده است که نشان دهنده خصومت قابل توجهی است. این تحقیقات همچنین افزایش درهم تنیدگی مرزهای بین این دو حرفه را نشان می دهد. با این حال، تحقیقات کمی در مورد تجربه زیسته و تصورات نقشی روزنامه نگاران سابق که اکنون در روابط عمومی کار می کنند وجود دارد. برای مطالعه این پدیده، با یازده به اصطلاح “خیانتکار” مصاحبه شد. این تحقیق، بر درک آنها از حرفه سابق خود به عنوان روزنامه نگار، انگیزه آنها برای تغییر به روابط عمومی و نظرات آنها در مورد رابطه بین روابط عمومی و روزنامه نگاری تمرکز داشت.
و دریافت شد که هر دو انگیزه های درونی و بیرونی در تغییر شغل آنها نقش داشته اند. قابل توجه ترین آنها با وارد کردن مهارت ها و نقش های روزنامه نگاری به حرفه جدید خود، یک مرز قابل نفوذ ایجاد می کنند. آنها همچنین نظرات روشنی در مورد اینکه این مرزها باید چگونه باشند دارند و نسبت به وضعیت فعلی روزنامه نگاری انتقادی هستند.
مدل رابطه روزنامه نگاری و روابط عمومی
روزنامه نگاران و متخصصان روابط عمومی دارای یک رابطه مشکل، وابسته به هم و همیشه پیچیده ای بوده اند. به رغم تفاوت های آنان، وابستگی روزافزون هر دو حرفه به یکدیگر بار دیگر این پرسش را درباره نحوه برداشت و ارزیابی روزنامه نگاران و متخصصان روابط عمومی نسبت به هم مطرح می نماید. در یک پژوهش دیگر، عناصر مختلف این رابطه پیچیده بررسی شد تا به پاسخ دو پرسش اصلی برسند. نخست، انجام تجزیه و تحلیل همبستگی بین سطح (عدم) رضایت از شرایط کاری هر گروه و برداشت آنان درباره حرفه یکدیگر. انتظار می رود که این همبستگی منفی و معنی دار باشد، اما این مطالعه درستی آن را اثبات نکرد. با وجود آنکه عقل سلیم می گوید رابطه عشق و نفرتی بین دو حرفه وجود دارد، این مطالعه نشان می دهد که شاید اکنون زمان بررسی مجدد این فرضیه فرا رسیده است.
دوم، با استفاده از مدل همگرا به تجزیه و تحلیل، برداشت ها و برداشت متقابل روزنامه نگاران و کارشناسان روابط عمومی در زمینه نقش آنان در ایجاد شهرت سازمانی پرداخته شد. هر دو گروه حرفه ای ناآگاهی کثرت گرایی را نسبت به طرف دیگر نشان دادند. هم چنین به نظر می رسد که متخصصان روابط عمومی نظر روزنامه نگاران را درباره حرفه ارتباطات دست کم می گیرند. به نظر می رسد آنان رابطه را خصمانه تر از آنچه که هست می پندارند. نتایج ما در راستای برخی از مطالعات اخیر درباره رابطه بین روابط عمومی و روزنامه نگار بوده و در واقع نشان می دهد که تفاوت اندکی بین دو گروه نسبت به پیش فرض وجود دارد.
نتیجه گیری
بین نقش های روابط عمومی و روزنامه نگاری همگرایی وجود دارد و همگرایی نقش‌های روابط عمومی و روزنامه‌نگاری بر نحوه درک این ارتباط‌گران از یکدیگر تأثیر مثبتی می‌گذارد. این همگرایی در حال افزایش است و در متخصصان روابط عمومی مشهود است.
همگرایی روابط عمومی و روزنامه‌نگاری می‌تواند به بهبود روابط بین این دو حرفه کمک کند. این امر می‌تواند منجر به افزایش همکاری بین این دو حرفه و بهبود کیفیت اطلاعات ارائه شده به عموم شود. روابط عمومی و روزنامه نگاران می توانند با همکاری با یکدیگر به اهداف خود دست یابند، اما برای این کار باید دیدگاه های یکدیگر را درک کنند و راه هایی برای همکاری پیدا کنند.
روابط عمومی و روزنامه نگاری دو حرفه به هم وابسته است. روابط عمومی از روزنامه نگاران برای انتشار پیام های خود استفاده می کند. روزنامه نگاران از روابط عمومی برای دسترسی به اطلاعات و منابع استفاده می کنند. این دو حرفه همچنین دارای دیدگاه های متفاوتی در مورد نقش خود در جامعه هستند. روزنامه نگاران بر اهمیت استقلال و عدم جانبداری تأکید می کنند، متخصصان روابط عمومی بر اهمیت ایجاد روابط مثبت با رسانه ها تأکید می کنند.
درک متقابل بین روابط عمومی و روزنامه‌نگاری از اهمیت بسیاری برخوردار است و می‌تواند با همکاری و هماهنگی بین این دو حوزه بهبود یابد. تفهیم عمیق‌تر از نقش و تأثیر هر یک از این دو حوزه می‌تواند به بهبود کیفیت ارتباطات عمومی و بهبود فرایندهای انتقال اطلاعات و دیدگاه‌ها کمک کند. روابط عمومی و روزنامه نگاری در حال همگرایی هستند و از یکدیگر استفاده می کنند.
